do PPL 

Przed laty w czasie Air Show organizowano połączenia kolejowe z Warszawy do portu lotniczego w Radomiu, i pociągi dojeżdżały bezpośrednio w pobliże terminalu lotniska, kursując nawet co godzinę. Dziś warto aby te połączenia przywrócono, jeśli ma tutaj powstać port odciążający PL Okęcie.

Port lotniczy w Radomiu powinien ocaleć i zostać rozbudowany. Władze  powinny podjąć działania na rzecz rozbudowy portu lotniczego w Radomiu do roli regionalnego portu lotniczego. Lotnisko już dowiodło swoich możliwości- obsługując linie Sprintair, łotewskie linie Air Baltic oraz czeskie CSA.



Władzom powinno w tej sytuacji zależeć na poprawie naziemnego skomunikowania portu lotniczego z siecią naziemnego transportu zbiorowego. To brak poprawnego skomunikowania skutkował małymi liczbami pasażerów.

Od wielu lat w tym celu rozwija się nowa gałąź rynku- airport links. Wiele z portów lotniczych jest połączonych czy to komunikacją miejską czy regionalną - kolejową lub drogową.



W niniejszym artykule dowodzę że niezbędne dla startu lotniska jako portu tanich linii lotniczych jest uruchomienie airport linku- początkowo kolejowo- drogowego, z czasem kolejowego, do portu lotniczego Radom.

Port ten już dziś posiada bocznicę kolejową, która okazyjnie była wykorzystywana do połączeń pasażerskich.

Uruchamiając już to obecnie możliwe do urochomienia połączenie pasażerskie port lotniczy uzyska kolejowe połączenie z dojściem pieszym do terminalu portu lotniczego.

Tak zaczynało połączenie do portu lotniczego Kraków. Także tam brakowało końcowego odcinka toru pod sam terminal. Pasażerów dowożono autobusem na końcowym odcinku.

Uruchomienie już wkrótce systemu kolejowej komunikacji miejskiej Radomia w postaci szynobusu kursującego wahadłowo w relacji Radom Port Lotniczy - Radom - (Przysucha) pozwoli na wprowadzenie w aglomeracji Radomia swoistej kolei aglomeracyjnej.

Możliwe jest uruchomienie połączeń z Warszawy czy Radomia do przystanku Radom Port Lotniczy. Ten przystanek od lat nie był włączony do eksploatacji. Wykorzstywano go do ruchamianej na potrzeby Radom Airshow kolejowej komunikacji miejskiej na trasie na lotnisko.

Przystanek powstał około 2007 roku i od tego czasu był wykorzystywany jako przystanek końcowy dla pociągów ze stacji Radom oraz prawdopodobnie- dla pociągów specjalnych z Warszawy na radomskie Airshow.

Niniejszym proponuję powrót do koncepcji uruchomienia 

1. połczenia Warszawa- lotnisko Radom

2.  kolei miejskiej do dzielnicy Lotnisko/ Port Lotniczy z wykorzystaniem autobusu szynowego. Autobus szynowy służyłby przede wszystkim mieszkańcom, ale także podróżnym udającym się w relacji do portu lotniczego, nawet jeśli końcowy odcinek trasy musieliby pokonać pieszo.

Proponuję niniejszym masymalnie beziwestycyjne ożywienie radomskiej kolei na lotnisko w trybie "as is" z maksymalnym wykorzystaniem już istniejącej infrastruktury- istniejącej bocznicy i zniszczonego przystanku pasażerskiego Radom Lotnisko, który byłby naprawiony.

Proponuję wykorzystanie do maksimum istniejącej infrastruktury. Dopiero z czasem można będzie zbudować połączenie kolejowe bezpośrednio do istniejącego terminalu pasażerskiego. Tymczasem powinna wystarczyć istniejąca infrastruktura. Powinny się pojawić wygodne i dobrze oznakowane dojścia piesze.

Dopiero z czasem można myśleć o naprawie głównej bocznicy i budowie dwóch wiaduktów nad drogami. Na chwilę obecną władze powinny się starać uruchomić kolej miejską na lotnisko w oparciu o obecną, skąpą infrastrukturę.

Być może autobus szynowy możnaby uruchomić tak aby dowoził pasażerów na pierwsze loty z portu lotniczego. Na pewno połączenie kolejowe poprawiłoby ofertę komunikacyjną portu lotniczego nawet przy obecnym oddaleniu przystanku kolejowego od terminalu portu.

Na chwilę obecną powinna wystarczyć obecna infrastruktura. W dalszej przyszłości możliwa jest budowa bezpośredniego wyprowadzenia torowiska w kierunku na Warszawę i w kierunku Dęblina. W kierunku Dęblina odchodzi już zlikwidowana odnoga linii kolejowej do portu lotniczego. Odbudowa tej łącznicy umożliwiłaby odtworzenie połączeń Radom- Radom Port Lotniczy- Lublin lub Dęblin.

W przyszłości powinna powstać odnoga tej linii prowadząca w bezpośrednie sąsiedztwo terminalu lotniczego. W wielu miastach Polski rozpoczęto budowę portu lotniczego od zaplanowania jego skomunikowania z transportem naziemnym.

W Radomiu o takim połączeniu zapomniano, choć jest to istotny element decydujący o powodzeniu portów lotniczych we współczesnych czasach. Niemniej, możnaby zbudować krótką kilkusetmetrową łącznicę do terminalu portu lotniczego. Przebieg takiej łącznicy zilustrowano na zdjęciach.



Władze powinny już dziś rozpocząć planowanie budowy takiego połączenia. Wykonanie studium wykonalności i dokładnych planów budy zajmuje wiele lat, a jeszcze więcej czasu zajmie wpisanie zadania rozbudowy połączenia do portu lotniczego Radom do rozmaitych planów wieloletnich. Połączenie do portu lotniczego Modlin juz w tych planach znalazło się. Także tam istnieje nieużywana bocznica do portu lotniczego. Tym razem jednak połączenie powstanie ze środków unijnych.

W Radomiu nikt nie zadbał, aby budowa połączenia kolejowego do portu lotniczego Radom mogła zostać sfinansowana ze środków unijnych. Połączenia tego nie wpisano na listę wieloletnich planów inwestycyjnych.

Niemniej, warto zaapelować do władz miasta by przypomniały sobie o tak ważnym dla rentowności portów lotniczych elemencie jakim są kolejowe połączenia do portów lotniczych. W krajach całego świata przeżywają one swój renesans.

W przypadku lotniska w Radomiu wydaje się, że połączenie kolejowe z portu lotniczego Radom do Warszawy byłoby najbardziej pożądane dla rozwoju tego portu lotniczego w przyszłości.

Władze miasta powinny jeszcze raz przeanalizować ową inwestycję i podjąć przygotowania do jej realizacji- zabezpieczyć tereny pod taką inwestycję, dokonać- już teraz- wykupu gruntów. Za kilka lat, gdy inwestycja już będzie możliwa ekonomicznie, będzie już ona gotowa do realizacji.

Samo przygotowanie wszystkich pozwoleń i dokumentów pochłonie wiele lat. Rozpoczęcie tych prac już dziś skróci okres niepotrzebnego przestoju w przyszłości.

Foto: Autobus szynowy (wikimedia)

Airport links w praktyce

Poprawnie zorganizowane połączenie kolejowe z centrum miasta do portu lotniczego może przejąć 30 procent rynku dowozowego do portu lotniczego i zdobyć licznych nowych klientów dla kolei. W Europie (wg statystyk Eurostat i danych Komisji Europejskiej, DG Energy and Transport) istnieją 34 połączenia typu airport links- koleje na lotniska. Typową formułą organizacyjną w Europie jest obsługa lotniska linią obsługiwaną przez przewoźnika kolei miejskiej taborem o podwyższonym standardzie. Pociągi te kursują z częstotliwością od 10 do 30 minut. Siedem lotnisk obsługiwanych jest ponadto przez pociągi dalekobieżne, a na 4 lotniska europejskie kursują także pociągi TGV (Paryż CDG, Lyon- Satolas) lub ICE (Frankfurt nad Menem) albo specjalna superszybka prywatna kolej, jak Arlanda Express w Sztokholmie. Istnieje nawet specjalna organizacja takich przewoźników- jest to International Air Rail Organisation. Według danych tej organizacji, na świecie istniało w połowie I dekady XXI wieku 70 kolei na lotniska, a 230 kolejnych jest w planach. W największym tempie koleje na lotniska powstają w RFN, w ciągu ostatnich dwóch lat kolejowy "Anschluss" uzyskały lotniska w Kolonii i Lipsku, a kolejne połączenie powstaje w Hamburgu.

Udział w rynku

Udział kolei w strukturze przewozów na lotniska jest relatywnie wysoki, jeśli została ona poprawnie zintegrowana z komunikacją regionalną i miejską. Mocno zależy on od jakości oferty przewoźników kolejowych. Najwyższy udział - 31 % występuje w Amsterdamie, gdzie lotnisko obsługiwane jest przez pociągi miejskie, regionalne i dalekobieżne, a linia prowadzi w tunelu pod terminalem. Udział kolei w Monachium wynosi 30 %, w Londynie odpowiednio: port lotniczy Gatwick: 20 % , Stansted 19 %, Heathrow: 16 % (także metro). W Paryżu na lotnisko Charlsa de Gaulea podróżuje koleją 18 % pasażerów (koleje RER i TGV), w Brukseli- Zaventem jest to 14 % podróżnych. W Birmingham i Manchesterze koleją do lotniska dojeżdża zaledwie 5 % podróżnych, mimo że lotnisko obsługiwane jest zarówno przez pociągi dalekobieżne, jak i lokalne. Stansted Express w Londynie obsługuje 25% pasażerów lotniska Stansted. Najbardziej oblężoną linią jest niewątpliwie Piccadilly Line do portu Heathrow, mająca 20 % udziału w tym ogromnym rynku. Najlepszy udział w rynku ma Hong Kong's Airport Express Line, która przewozi aż 51% pasażerów do portu lotniczego Chek Lap Kok. Kolej Airport Express w Oslo uzyskała niezwykle wysoki udział w rynku (38%) w zaledwie dwa miesiące po otwarciu. W tych trzech miastach niewątpliwą przyczyną sukcesu kolei jest fakt, iż miejskie drogi są płatne!

Airport links w Polsce

Także w Polsce rozwój tych połączeń jest planowany, a takie połączenie najpierw powstało w Krakowie, a linie kolei miejskich obsługujących porty lotnicze są możliwe ekonomicznie w innych polskich aglomeracjach. Najdalej posunięto się w Katowicach- połączenie do lotniska obsługiwane ma być przez kolej i regionalną. Ponadto istnieją koncepcje dla Wrocławia, Poznania, Szczecina (zrealizowano ją w 2014 r.), Gdańska (zrealizowano ją w 2015 r.), Łodzi oraz Zielonej Góry (linia na to lotnisko jest obecnie zarośnięta drzewami).

W mojej opinii ogólnopolski samorządowy przewoźnik – Przewozy Regionalne- jest organizacyjnie  niezdolny do stworzenia kolei na lotniska. Po analizie struktur organizacyjnych na kolejach miejskich w Europie jestem przekonany, iż to nie koleje ogólnopolskie albo wielcy przewoźnicy są motorem rozwoju kolei miejskich.

Budowa nowych linii kolei miejskich na lotniska jest zazwyczaj realizowana przez wydzielone organizacyjnie przedsiębiorstwa realizujące przewozy miejskie, takie jak np. S-Bahn Hamburg GmbH. Także eksploatacja takich połączeń jest domeną przewoźników obsługujących relacje miejskie i dzieje się tak w większości (26 spośród 34) zbadanych przeze mnie przypadków. Koleje ogólnokrajowe zazwyczaj skupiają się na obsłudze ruchu dalekobieżnego, i jest to ogólnoeuropejska tendencja. 

Nie mam większych wątpliwości, iż jeśli ktokolwiek uruchomi w Polsce nową linię kolei na lotnisko, będzie to prawdopodobnie odrębna spółka obsługująca kolej miejską (połączenia takie istnieją w Warszawie i Gdańsku; w obu przypadkach jest to odrębny kolejowy przewoźnik miejski) lub też komunlny, ablo nawet prywatny operator, który zostanie wybrany przez władze miejskie. Powstanie kolei na lotnisko w ramach źle zreformowanych struktur ogólnopolskich przewoźników, wciąż bardziej urzędów niż firm, jest według mnie mało możliwe organizacyjnie.

 

Adam Fularz

Źródła:
Statystyki Eurostat, na witrynie Energy and Transport DG, www.europa.eu.int
Int