Czy budowa linii szybkiej kolei ma znaczenie dla zrównoważonego rozwoju?

Adam Fularz

Jesty mało znanym faktem że koleje wysokich prędkości- te „szybkie pociągi”, konsumują nie mniej energii na pasażera niż samoloty. Lobby kolejowe, chcące przekonywać opinię publiczną do zainwestowania wielu mialiardów złotych w infrastrukturę dla tych szybkich pociągów, winno tego faktu nie zbywac milczeniem.

Zyżycie energi na osobokilometr w tych „szybkich pociągach” jest mniej więcej równe nowoczesnym samolotom pasażerskim nowej generacji [1]. Co więcej, wg danych szwajcarskich zużycie energii przez pociągi regionalne w przeliczeniu na pasażera jest równe zwykłemu samochodowi osobowemu, a jeśli uwzględnimy wykorzystanie 3-litrowego samochodu, to pociagi regionalne zużywają niemal dwukrotnie więcej energii [4]. Sytuacja ta wystepuje w Szwajcarii gdzie pociągi regionalne są niemal pełne, a sytuację w Poslce możemy sobie wyobrazić. Na szczęście dla kolei pociagi pospieszne i dalekobieżne mają dużo lepszy bilans energetyczny będąc nieco bardziej wydajnymi energetycznie od samochodów paliwooszczędnych.

Bilans zużycia anergii jest nieco lepszy w szybkich pociągach typu ICE 3 generacji, ale wciąż daleko jest od sytuacji satysfakcjonującej. Eksperci od aerodynamiki wypominają, że zużycie energii w przeliczeniu na pasażera przez szybkie pociągi jest nawet większe niż w przypadku typowych samolotów [2]. Z uwagi na ogromne opory powietrza powyżej prędkości 300 km/h oprór gwałtownie wzrasta, a wraz z nim zużycie energii. Podróż na dystansie 300 km z prędkością 350 km zamiast 300 km oszczędza wprawdzie 8 minut czasu podróży, ale powoduje zużycie energii większe o 30 % [3]. Inne dane mówią nawet iż pomiędzy 300 a 360 km/h wzrasta ono o 60 %!

Niemniej na korzyść kolei przemawia fakt szkód, jakich dokonują spaliny z silników lotniczych na dużych wysokościach atmosfery. Dwutlenek węgla, para wodna, tlenki azotu powodujące powstawanie ozonu etc. Nawet pasma kondensacyjne pozostałe po przelocie samolotu wywołują efekty na ziemi. Jeśli 5 % powierzchni nieba pokryte jest tymi pasmami (co przy dużym ruchu lotniczym jest możliwe), to szacuje się wzrost temperatury na ziemi o 0,6 % [5].

Japoński system szybkiej kolei Shinkansen jest najbardziej niezawodny na świecie; w jednym z lat średnie opóźnienie szybkich pociągów wynosiło tylko dokładnie 6 sekund. W czasie 40 lat obsługi systemu nie wydarzył się ani jeden wypadek zakończony śmiercią pasażera.

Poza tym pociag szybkich rędkosci przy 250 km/h wytwarza tyle hałasu ile typowy Airbus przy starcie (P. Ederer, 1999).