Załamanie się polskiej polityki transportowej. Porażka skutkująca chaosem kompetencji.
Polska polityka transportowa odznacza się złożoną i nieefektywną strukturą zarządzania, co rodzi szereg problemów w efektywności realizacji projektów infrastrukturalnych i dostarczaniu usług komunikacyjnych odpowiadających na faktyczne potrzeby mieszkańców. W kraju, gdzie różne poziomy administracyjne – gminy, powiaty, i województwa – są odpowiedzialne za różne segmenty transportu publicznego, powstają naturalne bariery w koordynacji i realizacji przedsięwzięć przekraczających te granice administracyjne.
Problem rozdrobnienia odpowiedzialności
W Polsce gminy odpowiadają za komunikację wewnętrzną, powiaty za połączenia o charakterze powiatowym, a województwa za transport regionalny. Taka fragmentacja prowadzi do patów kompetencyjnych, gdzie żaden z tych poziomów administracyjnych nie ma ani wystarczających bodźców, ani zasobów, aby realizować projekty o większym zasięgu, takie jak linie tramwajowe łączące miasta z ich suburbanizującymi się okolicami.
Brak efektywności w lokalnym transporcie
Gminne linie autobusowe często są projektowane bez większej analizy rynkowej i potrzeb mieszkańców, co skutkuje tzw. komunikacją „znikąd donikąd”. Takie rozwiązania nie tylko są nieskuteczne, ale również niezrównoważone ekonomicznie, ponieważ nie generują wystarczającego popytu i nie są odpowiedzią na rzeczywiste potrzeby komunikacyjne mieszkańców.
Brak kooperacji transgranicznej
Przez ostatnie dwie dekady, mimo intensywnych inwestycji w infrastrukturę komunikacyjną, w Polsce nie powstała żadna nowa linia tramwajowa, która by przekraczała granice miasta. Projekty takie jak połączenia tramwajowe do podwarszawskich Łomianek i Ząbek czy podkrakowskiej Wieliczki pozostały w fazie planów, głównie z powodu braku odpowiednich struktur zarządzających, które mogłyby prowadzić takie inwestycje od etapu planowania do eksploatacji.
Problem finansowania
W kwestii finansowania, przykład Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii pokazuje, jak powołanie struktury metropolitalnej bez zapewnienia jej odpowiedniej autonomii finansowej i decyzyjnej ogranicza jej skuteczność. Metropolie potrzebują solidnych fundamentów finansowych oraz uprawnień do samodzielnego podejmowania decyzji w kluczowych kwestiach, aby móc efektywnie odpowiadać na potrzeby transportowe skomplikowanego obszaru metropolitalnego.
Potrzeba reformy
Aby sprostać wyzwaniom nowoczesnej polityki transportowej, Polska potrzebuje reform, które zintegrują zarządzanie transportem na różnych poziomach administracyjnych i umożliwią realizację projektów o znaczeniu ponadlokalnym. Potrzebne jest również stworzenie mechanizmów finansowych, które pozwolą na efektywne zarządzanie i utrzymanie infrastruktury transportowej, co jest kluczowe dla zrównoważonego rozwoju transportu publicznego w kraju.
opr.SztucznyCzat