" Dzisiaj, według informacji podawanych przez naszych armatorów na ich stronach internetowych, największy polski armator Polska Żegluga Morska eksploatuje 75 statków. Kolejny Chipolbrok – 17, Polskie Linie Oceaniczne – 3 statki. PŻM jest polskim przedsiębiorstwem państwowym, Chipolbrok, polsko-chińską spółką joint-venture, natomiast PLO – spółką skarbu państwa. Paradoks polega na tym, że są to polscy armatorzy, a żaden z ich statków nie pływa pod polską banderą. Jeżeli chodzi o Polskie Linie Oceaniczne, to warto przypomnieć, że armator ten eksploatował kiedyś 185 statków na liniach obejmujących praktycznie cały świat. I statki te pływały pod biało-czerwoną banderą." (za salon24.pl)

Jak wskazują polskie przedsiębiorstwa żeglugowe, główną przeszkodą w rejestrowaniu statków pod polską banderą są wysokie koszty zatrudnienia marynarzy – tj. podatki dochodowe (PIT) oraz składki na ubezpieczenia społeczne. Koszty te w przypadku rejestracji statku pod tzw. tanią banderą zazwyczaj nie występują.

Problem  ten występuje również w innych państwach europejskich, co spowodowało, iż  w 2004 r. Komisja Europejska opublikowała Wytyczne  Wspólnoty w sprawie pomocy publicznej dla transportu  morskiego" (Komunikat Komisji C(2004)43 (Dz. Urz. UE C 13 z 17.01.2004, str. 3).

Wytyczne te dopuszczają stosowanie instrumentów pomocy publicznej w stosunku do przedsiębiorstw żeglugowych.

Jednym z takich instrumentów jest możliwość  zwolnienia marynarzy od podatku dochodowego (PIT).

Zwolnienie takie przewiduje ustawa  z dnia 5 sierpnia 2015 r. o pracy na morzu (którą w dniu 26 września 2015 r. podpisał Prezydent RP), w przypadku zatrudnienia na Polskich statkach morskich eksploatowanych w żegludze międzynarodowej, po przepracowaniu na nich poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej więcej niż 183 dni w roku podatkowym.

Zwolnienie to jest jednak tylko jednym z instrumentów pomocowych przewidzianych w ww. Wytycznych. Jak wskazuje natomiast zarówno Komisja Europejska, jak i  Stowarzyszenie Armatorów Wspólnoty Europejskiej (ECSA) oraz Związek Armatorów Polskich, jedynie wykorzystanie wszystkich przewidzianych w Wytycznych elementów stanowić będzie zachętę do powrotu armatorów pod narodowe flagi UE. W szczególności postulowane jest wykorzystanie instrumentów pomocowych w zakresie składek na ubezpieczenia społeczne marynarzy – poprzez ich redukcję lub refundację.

W związku z tym obecnie w MGMiŻŚ trwają prace mające na celu pełne wykorzystanie możliwości przewidzianych w ww. Wytycznych.

Obecne warunki już umożliwiają opłacane funkcjonowanie statków pod polską banderą, jednak ze zrozumiałych względów armatorzy akceptują korzyści wynikające z tytułu nieopłacania składek ubezpieczeń społecznych.  W dalszej perspektywie może to doprowadzić do wystąpienia problemów ekonomicznych u obecnie zatrudnionych marynarzy pod obcą banderą.

Katarzyna Krzywda

Dyrektor  Departamentu

Transportu Morskiego i Bezpieczeństwa Żeglugi

Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej

00-928 Warszawa

ul. Chałubińskiego 4/6