Warszawa, 27 czerwca 2017 r.

RADA MINISTRÓW

Podczas dzisiejszego posiedzenia rząd przyjął kierunkowo projekt ustawy o Narodowym Instytucie Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego.

Ponadto zaakceptowano

• projekt ustawy o ratyfikacji umowy w sprawie siedziby między Rzecząpospolitą Polską a Europejską Agencją Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex), podpisanej w Warszawie 9 marca 2017 r. oraz uchwałę Rady Ministrów w sprawie przedłożenia umowy w sprawie siedziby między Rzecząpospolitą Polską a Europejską Agencją Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex), podpisanej w Warszawie 9 marca 2017 r., do ratyfikacji;
• projekt ustawy o zmianie ustawy o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy Prawo zamówień publicznych.

* * * * *

Rada Ministrów przyjęła kierunkowo projekt ustawy o Narodowym Instytucie Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, przedłożony przez pełnomocnika rządu do spraw społeczeństwa obywatelskiego.

Utworzony zostanie Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, który będzie odpowiedzialny za wspieranie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego oraz działalności pożytku publicznego i wolontariatu. Jego powstanie premier Beata Szydło zapowiadała w 2016 r. Projekt ustawy jest zgodny ze „Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do 2020 r. (z perspektywą do 2030 r.)". Planuje się, że Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego rozpocznie działalność od początku września 2017 r.

Instytucje społeczeństwa obywatelskiego w Polsce są jednymi z najsłabszych i relatywnie najmniej licznych w Europie – w życiu publicznym odgrywają rolę marginalną. Z badań sektora pozarządowego (m.in. prowadzonych przez GUS i stowarzyszenie Klon/Jawor) wynika, że mimo wzrostu potencjału organizacyjnego oraz zaangażowania obywatelskiego, sektorowi temu brakuje stabilnego finansowania, w efekcie jest on słaby ekonomicznie i w części podatny m.in. na oligarchizację. Jednym z efektów takiej sytuacji jest nierównomierny dostęp do zasobów publicznych, szczególnie ograniczony dla nowych i małych organizacji działających z dala od dużych miast.

Stąd konieczność wzmocnienia roli państwa w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego – zarówno w wymiarze terytorialnym, jak i tematycznym, szczególną ochroną należy otaczać organizacje małe, krzewiące etos społecznikowski i pielęgnujące dziedzictwo lokalne. Zajmie się tym nowo utworzony Narodowy Instytut Wolności, który zapewni efektywne wydawanie środków publicznych przeznaczonych na rozwój społeczeństwa obywatelskiego, umożliwi rozwój już funkcjonujących organizacji oraz zapewni wsparcie oddolnym inicjatywom obywatelskim (chodzi o wyrównanie szans w dostępie do środków publicznych).

W wielu krajach Unii Europejskiej współpraca z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego jest realizowana za pośrednictwem instytucji bezpośrednio podległych rządowi lub znajdujących się w jego strukturze. Takie rozwiązania funkcjonują np. w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Szwecji, Chorwacji i Czechach. 

Narodowy Instytut Wolności ma wdrażać politykę państwa służącą rozwojowi społeczeństwa obywatelskiego, opartą na zasadach pomocniczości, partnerstwa, efektywności, konkurencyjności i przejrzystości. Będzie także odpowiedzialny za dystrybucję środków przeznaczanych na działalność organizacji obywatelskich w ramach innych programów rządowych.

            Zgodnie z projektem ustawy, Narodowy Instytut Wolności ma zarządzać programami wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. Te programy – po konsultacjach z organizacjami obywatelskimi – Rada Ministrów będzie przyjmować w uchwałach. Narodowy Instytut Wolności ma realizować programy wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego samodzielnie (np. Program Rozwoju Wolontariatu) lub w otwartym konkursie ofert zlecając realizację tych zadań organizacjom obywatelskim.

Narodowy Instytut Wolności będzie także wdrażał Narodowy Program Wspierania Społeczeństwa Obywatelskiego, który jest obecnie przygotowywany przez pełnomocnika rządu ds. społeczeństwa obywatelskiego we współpracy z ekspertami środowiska tzw. III sektora. Celem tego programu jest m.in. zmniejszanie barier instytucjonalnych i prawnych rozwoju tego sektora, rozwój instytucji dialogu obywatelskiego oraz  edukacji obywatelskiej, a także reforma finansowania sektora. Realizacja tego programu będzie finansowana ze środków: Funduszu Inicjatyw Obywatelskich i Funduszu Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (został powołany na podstawie znowelizowanej ustawy o grach hazardowych).

Zgodnie z projektem ustawy, organami Narodowego Instytutu Wolności będą: dyrektor i Rada (o charakterze programowo-opiniodawczym).

Projekt ustawy ma wejść w życie po 14 dniach od daty ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

* * *

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o ratyfikacji umowy w sprawie siedziby między Rzecząpospolitą Polską a Europejską Agencją Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex), podpisanej w Warszawie 9 marca 2017 r. oraz uchwałę Rady Ministrów w sprawie przedłożenia umowy w sprawie siedziby między Rzecząpospolitą Polską a Europejską Agencją Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex), podpisanej w Warszawie 9 marca 2017 r., do ratyfikacji – oba dokumenty zostały przedłożone przez ministra spraw zagranicznych.

            W umowie uregulowano kwestie siedziby Agencji Frontex w Polsce oraz innych spraw związanych z  jej funkcjonowaniem w naszym kraju.

Zgodnie z postanowieniami umowy, strona polska nieodpłatnie przekaże nieruchomość przy ul. Racławickiej 132 w Warszawie na rzecz Agencji Frontex, która wybuduje tam swoją siedzibę. Polska zobowiązuje się też do zapewnienia jak najlepszych warunków funkcjonowania Agencji, w tym refundacji z budżetu państwa kosztów kształcenia dzieci jej pracowników. Strona polska ma też podjąć działania, których celem będzie utworzenie w Warszawie Szkoły Europejskiej lub akredytowanej Szkoły Europejskiej dla dzieci pracowników Agencji. Przewiduje się także zwolnienia podatkowe dla Agencji i jej pracowników.

Umowa ta pokazuje, że dla strony polskiej ochrona zewnętrznych granic Unii Europejskiej jest niezwykle istotna, ale ma ona także znaczenie dla Agencji Frontex, dla której posiadanie stałej siedziby oznacza stabilne i niezakłócone funkcjonowanie. Ponieważ Agencja będzie budować swoją siedzibę na własny koszt, to inwestycja ta może mieć pozytywny wpływ na naszą gospodarkę (chodzi m.in. o udział polskich przedsiębiorców w tym przedsięwzięciu oraz funkcjonowanie personelu Agencji w naszym kraju, który będzie np. korzystał z różnych usług w  Polsce, ponosił wydatki na kupno mieszkań i biletów lotniczych oraz wynajem hoteli).

Głównym zadaniem Agencji Frontex jest pomoc w zarządzaniu granicami zewnętrznymi Unii Europejskiej oraz monitorowanie przepływów migracyjnych i przeprowadzanie okresowych analiz ryzyka z tym związanych. Agencja ułatwia też współpracę służbom granicznym z krajów Unii Europejskiej, udzielając im wsparcia technicznego i zapewniając specjalistyczną wiedzę.

* * *

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy Prawo zamówień publicznych, przedłożony przez ministra obrony narodowej.

Najważniejsze proponowane zmiany:

·         Zwiększenie wydatków z budżetu państwa na obronność – będą one liczone od PKB tego roku, którego dotyczą, a nie od PKB roku poprzedniego.

            Oznacza to realizację przez Polskę ustaleń państw NATO podjętych na szczycie w Newport w 2014 r., a potwierdzonych w 2016 r. na szczycie w Warszawie oraz wypełnienie deklaracji polskiego rządu i prezydenta o zwiększeniu wydatków obronnych do 2 proc. PKB (liczonych wg metodologii NATO).

            W projekcie zapisano, że wydatki na obronność będą rosły w 2018 r. do 2 proc. PKB, do 2,1 proc. PKB w 2020 r. i docelowo do 2,5 proc. PKB w 2030 r.

           Pozwoli to na zwiększenie zdolności państwa do obrony oraz przeciwstawienia się agresji ze strony innych krajów, w tym zdolności do odstraszania oraz przeciwdziałania zagrożeniom hybrydowym i w cyberprzestrzeni. Możliwa będzie reorganizacja struktur organizacyjnych i dowodzenia Sił Zbrojnych RP oraz doskonalenie narodowego planowania obronnego na szczeblu strategicznym, w tym planowania i programowania rozwoju Sił Zbrojnych RP. Zapewniona zostanie modernizacja techniczna Sił Zbrojnych RP przez zwiększanie nasycenia nowoczesnym sprzętem wojskowym, przy aktywnym zaangażowaniu polskiego przemysłu obronnego. Stworzony zostanie wydolny system ochrony powietrznej, w tym przeciwrakietowej. Dojdzie do zintegrowania Wojsk Obrony Terytorialnej z pozostałymi rodzajami sił zbrojnych. Wzrost wydatków na obronność jest także konieczny w kontekście sojuszniczego zaangażowania w obronę tzw. wschodniej flanki NATO.

·         Zwiększenie stanu etatowego Sił Zbrojnych RP do 200 tys. żołnierzy.

Obecnie obowiązujący limit  (150 tys. stanowisk) jest niewystarczający, zważywszy na formowanie się Wojsk Obrony Terytorialnej. Dlatego w ramach nowego limitu nie więcej niż 130 tys. etatów ma być przeznaczone dla żołnierzy zawodowych.

Znowelizowane przepisy mają obowiązywać po 14 dniach od daty ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.