Prowizoryczny most kolejowy (1945 r.) ze zb. Rafała Wiernickiego

pancerny wezwany na pomoc przez Niemców. Nie stał tam długo, po porozumieniu czeskich urzędników z niemieckim dowództwem wojskowym niebawem odjechał w kierunku Kudowy. Oddziały náchodskich ochotników wiedziały o przejeździe pociągu, skład miał być puszczony wolno przez granicę. Nieznany mężczyzna wystrzelił jednak w kierunku składu, na co Niemcy odpowiedzieli ogniem z karabinu maszynowego. Zranionych zostało pięciu ludzi.
Zamęt związany z końcem działań wojennych uniemożliwił wprowadzenie regularnego ruchu pociągów na nowopowstałym odcinku. W pierwszych powojennych dniach wysłano z Náchodu do Kudowy lokomotywę po wagony potrzebne do uruchomienia ruchu pasażerskiego, a to - jak wiemy - nigdy jednak nie nastąpiło. Trasą przejechało jeszcze 10 pociągów towarowych wiozących płody rolne z Górnego Śląska i tak zakończyła swój krótki żywot ta linia. Nie pomogło nawet zbudowanie nowego nasypu na czeskiej stronie. Ostatnie informacje, dające jeszcze nadzieję na uruchomienie regularnych pociągów pochodzą z 15 III 1946. Jednak już rok później, w 1947 roku, oddział wojska z Pardubic zdemontował torowisko oraz rozsypujący się drewniany most, przypieczętowując tym samym koniec linii.
Pozostałości po trasie - resztki zarośniętego nasypu po stronie czeskiej - rozebrano w latach 80., po stronie polskiej zaś do dzisiaj zachował się potężny nasyp z kamiennymi mostami i przepustami. To jedyne, co jeszcze przypomina podróżującym szosą między Kudową a przejściem granicznym o biegnącej niegdyś w tym miejscu kolejowej trasie. Trudno dziś powiedzieć, dlaczego bezdyskusyjnie niezbędny łącznik nigdy nie powstał na stałe. Być może spowodowane to było bliskością istniejącego przejścia Tłumaczów-Otovice, niekorzystnymi okolicznościami lub też zwykłym brakiem zainteresowania osób za to odpowiedzialnych. Najwłaściwszym bowiem okresem na realizację tego przedsięwzięcia były "złote czasy" kolei pod koniec XIX wieku. Ponieważ potem przyszła recesja, pozyskać środki na budowę było znacznie trudnej.

Rozkład jazdy z 1945 r. Nigdy nie wszedł on w życie opr. Wojtek Michalski

Idea odbudowy odcinka i przywrócenia tam ruchu pasażerskiego pojawia się także w ostatnich latach. Ten, wydawałoby się szalony, pomysł jest wysuwany przez całkiem poważne instytucje. Euroregion Glacensis chce do 2010 roku uruchomić system Regiotram, łączący Chrudim, Pardubice, Hradec Králové z polskimi miastami. W tych planach znajduje się też odbudowa linii łączącej Kudowę z Náchodem. Koszty - 20 mld kč - miałaby pokryć Unia Europejska... Cóż, propozycja nadzwyczaj ciekawa, ale zupełnie nierealna, mając na uwadze fakt zamykania w Polsce z każdym rokiem kolejnych linii lokalnych. Likwidacje szczególnie dotykają nasz rejon, od połowy grudnia ub. r. nie pojedziemy już pociągiem z Wałbrzycha do Meziměstí. Nie pozostaje nam w tej chwili nic innego, jak chronić te kolejowe pamiątki, których nie zdążono jeszcze zniszczyć. Natomiast na tak ambitne, ale i bardzo kosztowne projekty jak Regiotram przyjdzie jeszcze czas.

Wojtek Michalski

Literatura:

[1] Michał Jerczyński, Stanisław Koziarski, 150 lat kolei na Śląsku, Instytut Śląski w Opolu, Wrocław 1992
[2] Luboš Čermák, Stopy-fakta-svědectví z historie trati Choceň-Broumov v datech a obrazech, BEN - technická literatura, Praha 1997 (1. część), Praha 1999 (2. część)
[3] Księga pamiątkowa miasta Náchod, księga pamiątkowa wsi Běloves - materiały udostępnione przez Státní okresní archiv Náchod,
[4] Antonín Samek, Vzpomínky na Běloves, nakład własny, wyd. 2001
[5] Stanislav Hendrych, Stopou dějin železnic v Podorlicku, Kruh, Hradec Králové 1987

Tekst został opublikowany w "Turyście Dolnośląskim" nr 1/2004.