W Polsce zlikwidowano większość portów lotniczych. Powtarzanym mitem w mediach tabloidowych i kolorowych  jest jakoby lokalne lotniska obsługujące np., 30- 40 tysięcy pasażerów rocznie - były nierentowne. Analizy wykonane dla port lotniczego Heringsdorf k.Świnoujścia-  pokazują że port lotniczy dokłada się do lokalnej gospodarki kwotą ok. 12 mln PLN odejmując dotacje do utrzymania portu lotniczego.(por. http://www.gemeinde-ostseebad-heringsdorf.de/ris/formular/gutachten_flughafen_heringsdorf.pdf )  Utrzymanie małego, regionalnego portu lotniczego też nie pochłania wielkich dotacji- w krajach UE jest to średnio kilkaset tys. euro rocznie. 

Koszty utrzymania portu lotniczego są podobne jak koszty utrzymania żłobka. Niemniej część ekspertów, zwykle nie mających wykształcenia ekonomicznego, podnosi mit rzekomej nierentowności małych portów lotniczych, wbrew profesjonalnym obliczeniom ekonomistów, takich jak analiza dla portu Heringsdorf k.Świnoujścia, przytoczona powyżej. Owe osoby skupiają się tylko na temacie małych wpływów z ruchu lotniczego w prowincjonalnych portach lotniczych, nie pokrywających kosztów ich utrzymania. Pomijają one zupełnie błędnie fakt wpływu dodatkowego ruchu turystycznego wygenerowanego przez lotnisko pasażerskie- na lokalną gospodarkę. 

Ten efekt jest na tyle silny i istotny, że nawet przy niewielkich przewozach pasażerskich całkowicie i znacząco przeważa nad stratami generowanymi obsługą ruchu i pokrywanymi przez dotacje udzielane przez władze dla zrównoważenia bilansów małych lokalnych i regionalnych portów lotniczych. Straty dla lokalnych gospodarek polskiej prowincji związane z likwidacją lokalnych i regionalnych portów lotniczych możemy oszacować, na podstawie danych dla portu lotniczego Heringsdorf przytoczonych powyżej, na kwotę ok. 130- 150 milionów PLN rocznie, zakładając że wszystkie opisane dalej w tekście lokalne porty lotnicze działałyby na rynku w takim modelu biznesowym jak port lotniczy Heringsdorf- czyli jako sezonowe porty pasażerskie zorientowane pod turystykę.

Propozycja ekonomisty

Polska potrzebuje narodowej strategii dla lotnisk lokalnych. W ostatnich latach kilka lokalnych portów lotniczych zostało rozbudowanych. Porty lotnicze z powodzeniem funkcjonują w 27- tysięcznym Szczytnie (Port Lotniczy Szymany), w 4-tysięcznym Babimoście i w 23- tysięcznym Goleniowie. 

Szczególnie w Irlandii lokalne porty lotnicze miejscami rozwinęły się bardzo mocno, choć były niekiedy w ogóle pozbawione większych ośrodków miejskich w swoim pobliżu (lotniska Shannon czy Knock w Irlandii). 

Jest niebezpiecznym mitem, że porty lotnicze muszą leżeć przy większych ośrodkach miejskich, by mogły się rozwinąć. Na świecie z powodzeniem działają porty lotnicze oddalone od większych miejscowości. 

Niniejsza propozycja jest programem rozwoju lotnictwa pasażerskiego w Polsce. Zakłada powstanie sieci portów lotniczych mających służyć lotom czarterowym, nieregularnym, lotom biznesowym, rządowym i lotnictwu GA. 

W ramach programu przebudowanoby większość istniejących lotnisk powojskowych do roli cywilnych portów lotniczych dysponujących standardowym wyposażeniem właściwym czarterowym portom lotniczym. Porty te mogłyby w przypadkach awaryjnych obsługiwać loty rozkładowe nawet dużych maszyn (boeing, airbus), a służyłyby przede wszystkim poprawie dostępności komunikacyjnej regionu. Dysponowałyby ograniczoną kadrą, zatrudniając stale kilka- maksymalnie kilkanaście osób. W realizacji swoich zadań korzystałyby z pracowników sezonowych i dorywczych. 


                                                              Lotnisko w Zegrzu Pomorskim

Porty te stanowiłyby podstawową sieć uzupełniającą w stosunku do sieci 15 pasażerskich portów lotniczych kraju. Byłyby w stanie także obsługiwać loty pasażerskie i czarterowe- powstałyby przy nich niewielkie, być może kontenerowe, standardowe terminale pasażerskie zdolne obsłużyć np. 33 pasażerów jednorazowo w odlocie, czyli tyle osób ile zabiera typowy samolot czarterowy dominujący na rynku usług taksówek powietrznych. 

Infrastruktura ta umożliwiałaby również możliwośc zaoferowania lotów rozkładowych niewielkimi samolotami pasażerskimi w przyszłości. Lecz początkowo porty te nie miałyby zadania obsługi ruchu regularnego. Byłyby przeznaczone dla lotów czarterowych, rządowych, GA, biznesowych etc. 

Program przebudowy portów powojskowych i innych na lotniska pasażerskie dla potrzeb GA oraz taksówek powietrznych


Polska jako kraj ma rekordowo małą ilość portów lotniczych. W Polsce potrzeba ok. 30- 40 nowych portów lotniczych. Z tym, że wszyscy na temat portów lotniczych patrzą w ostanich latach przez pryzmat portu lotniczego Radom, który obsłużył do tej pory ok. kilkunastu tys. pasażerów.


                                                        Lotnisko Częstochowa Rudniki

Polska jest też krajem w którym rekordowo dużo portów lotniczych po prostu zlikwidowano. Los likwidacji spotkał porty lotnicze w większości mniejszych miast Polski, np, w latach 90-tych zlikwidowano porty w Koszalinie i Słupsku, wcześniej zamknięto - porty w Częstochowie, Gdyni, Białymstoku, Gliwicach, Katowicach- Muchowcu, Pile, Malborku, Elblągu, Olsztynie, Gorzowie, Jeleniej Górze, Krośnie, Zamościu, Legnicy itd.

W ostatniej dyskusji o portach lotniczych jeden z polityków słusznie zaproponował program rządowych "lotnisk- orlików", które byłyby finansowane przez rząd centralny. Uważam że to świetny pomysł.

W ramach programu przystosowane zostaną liczne lotniska powojskowe i inne. Zostaną one wyposażone w terminal pasażerski zdolny do obsługi 33 pasażerów jednorazowo w odlocie, wieżę dla kontrolerów lotów, agregat GPU, stację paliwa lotniczego, NDB lub ILS ew. system GPS.

Lokalne porty lotnicze powinny być wyposażane w małe, modułowe dworce lotnicze wykonywane wg jednego, tego samego projektu, być przystosowane raczej do natężenia ruchu takiego jak w Radomiu albo w Zielonej Górze, to jest by móc obsłużyć loty czarterowe i loty taksówek powietrznych niewielkimi maszynami, ewentualnie by móc obsłużyć loty rozkładowe małymi maszynami. Lotniska które okażą się sensownymi inwestycjami, byłyby rozbudowywane. W Zielonej Górze, już obecnie poczekalnia jest zbyt mała jak na potok pasażerów w niektóre szczyty przewozowe. 


                                                                    Lotnisko w Legnicy

Program odbudowy lotnisk pasażerskich

Lotniska obsługujące dawniej regularne połączenia pasażerskie byłyby odbudowane. Tylko port lotniczy w Białymstoku byłby odbudowany z myślą o obsłudze regularnych połączeń pasażerskich. Reszta portów dawniej obsługujących ruch pasażerski byłaby odbudowana z myślą o ruchu nieregularnym.

Białystok-Krywlany    
Od 1945 roku przez krótki okres obsługiwało loty pasażerskie PLL LOT do Warszawy. Odbudowanoby je z pasem startowym o dł. 1500 metrów. Odbudowa lotniska nie powiodła się rzekomo z braku pracowników do budowy pasa startowego i braku ofert w przetargu.

Częstochowa-Rudniki    
W 1983 roku przez jeden sezon regularne połączenie obsługiwały PLL LOT.

Gdynia 
Lotnisko początkowo działało w Rumi-Zagórzu. W latach 1935-1939 obsługiwało regularne połączenia PLL LOT (do 3000 pasażerów rocznie). Lotnisko byłoby odbudowane w Babich Dołach, na bazie lotniska wojskowego. Zresztą uczyniono to, ale inwestycji nie dokończono.


                                                            Lotnisko Gdynia Babie-Doły

Katowice-Muchowiec
W latach 1929-1958 obsługiwało rejsowy ruch lotniczy, w tym pierwsze międzynarodowe połączenia w historii PLL LOT. Pas startowy byłby przedłużony do 1440 metrów.

Koszalin-Zegrze Pomorskie    
W latach 1965-1991 obsługiwało regularny krajowy ruch pasażerski oraz czarterowy. W szczytowym okresie z lotniska korzystało ponad 80 tys. pasażerów rocznie.

Olsztyn-Dajtki    
Przed II wojną światową regularne połączenia obsługiwała Lufthansa (od 1926 r.), zaś po wojnie PLL LOT. Pas startowy byłby przedłużony do 1440 metrów.

Słupsk- inna lokaliacja niż  Redzikowo

Od 1920 roku do lat 30. przyjmowało loty pasażerskie niemieckich linii lotniczych. Od 1975 do początku lat 90. połączenia (Warszawa 2 razy dziennie, okresowo Wrocław, Katowice) obsługiwały PLL LOT. Słupsk-Krzekowo w latach 1920-1927 obsługiwało regularne połączenia do Berlina, Gdańska, Rygi, Kłajpedy i Królewca. Z uwagi na zajęcie terenu w Redzikowie pod instalacje militarne, proponuje się inną lokaliację, np. porzucony port lotn. Wicko Morskie lub drogowy odcinek lotniskowy pod Słupskiem.




                                                            Lotnisko Katowice-Muchowiec


Niemieckie porty lotnicze obecnie w granicach Polski obsługujące połączenia pasażerskie jedynie przed II wojną światową

Elbląg    
Powstało w 1915 roku. Obsługiwało połączenia do m.in. Gdańska, Szczecina, Królewca i Moskwy.  Port odbudowanoby w Malborku- Królewie na bazie lotniska wojskowego.

Gliwice-Trynek    
Regularną komunikacje lotniczą rozpoczęto w 1925 r. Obsługiwano stąd loty do wielu miast w Niemczech oraz międzynarodowe, m.in. do Konstantynopola. Zbudowanoby pas startowy 1440 metrów. Obecnie trwają jakies prace planistyczne.

Gubin    
Od 1929 r. obsługiwało regularne połączenia do m.in. Szczecina, Drezna, Norymbergi, Frankfurtu nad Odrą i Chociebuża. Byłoby odbudowane na bazie lotniska powojskowego w Drewitz. Niestety, zbankrutowało ono.

Jelenia Góra    
Powstało w 1927 roku. Przed II wojną światową obsługiwało rejsy do większości głównych miast na terenie Niemiec. Zbudowanoby pas startowy o długości 1440 metrów.


                                                                Lotnisko w Słupsku

Malbork    
Pierwsze lotnisko w Malborku, które znajdowało się przy ulicach Zeppelin Weg i Flieger Weg – obecnie Portowej i Sportowej. W latach 1926-1934 posiadało regularne sezonowe połączenia lotnicze z Berlinem, Szczecinem, Słupskiem, Gdańskiem, Elblągiem, Olsztynem i Królewcem.

Nysa-Radzikowice    
W latach 1927-1939 obsługiwało loty pasażerskie do Gliwic, Görlitz, Jeleniej Góry i Berlina. Port lotniczy ewentualnie odbudowanoby.

Piła    
Pierwsze lotnisko w Pile, które znajdowało się przy Selgenauer Chaussee – obecnie ul. Juliusza Kossaka (nie należy mylić z drugim, nadal istniejącym lotniskiem). W listopadzie 1919 roku podjęto pierwszą próbę uruchomienia stąd lotniczego połączenia komunikacyjnego na trasie Berlin–Piła–Gdańsk–Królewiec, kolejną w grudniu 1920 roku i następną w 1925 roku. Wszystkie te przedsięwzięcia okazały się jednak nierentowne i bardzo szybko ich zaniechano. Lotnisko pasażerskie byłoby odbudowane z wykorzystaniem istniejącego lotniska powojskowego.

Adam Fularz: (ur. 1979 r.) absolwent Uniwersytetu Europejskiego Viadrina na kierunku Międzynarodowa Ekonomika Przedsiębiorstw, studiował na Uniwersytecie w Leeds. Ekonomista, zajmuje się infrastrukturą. Autor kikuset prac z zakresu ekonomiki transportu i infrastruktury. Wydawca gazet i książek.

Wszystkie zdjęcia pochodzą z portalu lotniska.dlapilota.pl